Categorie: Muziek en audio

Het vergeten gevoel: wat VR-brillen ons vertellen over goed geluid

Stel je voor dat je naar een video kijkt. Niet op de televisie, maar alsof je er middenin zit. Alles om je heen is een beeld en het voelt alsof je door de scène heen kunt lopen. Ik heb het over VR-brillen, en om eerlijk te zijn was dit tot voor kort meer een gimmick voor mij. De beelden waren vaak wazig, korrelig – je kon het potentieel voelen, maar het blies je niet echt weg. Maar toen kwam Meta Quest 3 in beeld. En daarmee kwam een resolutie die me gewoon sprakeloos achterliet. Plotseling was het beeld zo ongelooflijk scherp, zo gedetailleerd, dat ik echt het gevoel had dat ik deel uitmaakte van die andere wereld.

Maar de echte kick kwam toen ik mijn eigen video’s van mijn harde schijf haalde en ze maakte met een speciaal programma genaamd Owl3D voor deze bril. Ik zette hem op en op het moment dat de video begon, dacht ik: “Dit is geweldig! Ik zal nooit meer naar een normaal scherm kijken!” Het beeld was zo levensecht, zo tastbaar. En hoewel het al adembenemend was, voelde ik instinctief: “Was de resolutie maar iets beter!” Het is moeilijk voor te stellen hoe ongelooflijk het eruit zou zien als het absoluut perfect scherp was – gewoonweg verbluffend. Het is al geweldig, je kunt alles zien, het ziet er geweldig uit, maar dat laatste beetje meer pixels, dat zou het zijn!

Waarom we het over VR hebben als het om goed geluid gaat

Juist dit gevoel, dit intuïtieve begrip van “resolutie” en wat een nog scherper beeld zou zijn, is de sleutel tot een besef dat velen van ons helaas zijn kwijtgeraakt op het gebied van audio. Want in de wereld van het geluid is het precies hetzelfde! Het enige verschil is dat bijna niemand nog weet hoe “goed” klinkt.

We worden omringd door muziek. Het speelt op de radio, streamt op onze smartphones, komt uit kleine Bluetooth-speakers. En ja, op de een of andere manier klinkt het allemaal goed. Het is alsof we al jaren naar de wereld kijken door deze licht gepixelde VR-bril. We weten niet meer wat we missen. We zijn gewend geraakt aan een lagere geluidsresolutie, aan sterk gecomprimeerde formaten waarin talloze nuances, minuscule details en de natuurlijke ruimtelijkheid gewoon niet meer aanwezig zijn.

Net als bij VR-brillen, waar je een beetje resolutie mist om de fijne structuur van een boomschors in het virtuele bos echt te voelen of om de schittering in de ogen van een avatar te zien, missen wij de geluidspixels in het geluid. We horen het lied, ja. Maar horen we ook de subtiele vibratie van een gitaarsnaar, de delicate galm van een stem in de opnameruimte, de exacte positie van elk individueel instrument op het virtuele podium? Kunnen we de “lucht” horen in de kamer waar de drums zijn opgenomen? Vaak helaas niet.

De verloren dimensie van muziek herontdekken

Hi-Res Audio of uitstekende weergave van vinyl zijn als die haarscherpe VR-brillen die je ineens laten zien wat er visueel allemaal mogelijk is. Ze voegen de verloren pixels van geluid toe. Plotseling wordt een hele nieuwe dimensie van muziek onthuld:

• Ruimtelijkheid: De band is niet langer een vlak geluidstapijt voor je, maar verspreidt zich in de ruimte. Je kunt individuele instrumenten duidelijk lokaliseren, hun exacte positie en hun nagalm voelen, alsof je midden in een concertzaal zit.
• Subtiliteit en detail: je hoort plotseling het geluid van de ademhaling van de zanger, het zachte kraken van een stoel in de studio, het getokkel van de snaren van een akoestische gitaar – al deze kleine details die de luisterervaring ongelooflijk levendig en echt maken.
• Dynamiek: De muziek “ademt” echt. Stille passages zijn echt fluisterstil, luide explosies zijn krachtig en helder zonder onaangenaam of overdreven te zijn. Het hele emotionele bereik van de opname is voelbaar.
• Emotie: Met al deze extra geluidspixels en details wordt de muziek emotioneler, aangrijpender, echter. Je bent niet langer gewoon een luisteraar die een opname consumeert, maar je wordt ondergedompeld in de ervaring en maakt er bijna deel van uit.

Velen van ons luisteren tegenwoordig naar muziek alsof we naar een wereldberoemd schilderij kijken door een kleine, onscherpe camera van een mobiele telefoon. Je krijgt het idee dat je het herkent. Maar dan sta je ineens voor het origineel in het museum. De kleuren, de textuur van de penseelstreken, de grootte – het is een heel andere emotionele ervaring, nietwaar? Je realiseerde je niet wat je miste totdat je het echte werk zag.

Hetzelfde geldt voor het geluid. Voor een generatie die is opgegroeid met gecomprimeerde MP3-bestanden en streaming in gemiddelde kwaliteit, kan het volle, onvervalste geluid – zoals het destijds werd opgenomen, met een stabiele stroomvoorziening en via analoge mengpanelen rechtstreeks op tape – een compleet nieuwe sensatie zijn. Het is niet alleen “beter”, het is fundamenteel meer. Het is een diepe onderdompeling, een herontdekking van de muziek waar we van houden en de ervaring van emoties die voorheen verborgen waren.

Waag de sprong: herijk je oren

Misschien is het tijd om de “VR-bril” voor je oren op te zetten. Zoek een echt goede hi-res bron, of het nu een streamingdienst is die lossless weergave biedt, een goed opgenomen vinyl of een FLAC-bestand van hoge kwaliteit. Luister naar je favoriete muziek – en laat je verrassen. Het zou heel goed kunnen dat je je achteraf realiseert: “Ik wil nooit meer luisteren met een lagere geluidsresolutie!”.